ریزش موها در اثر کاهش وزن

برخی افراد، به علل مختلف ازجمله در پیش بودن یک مراسم مهم، اقدام به کم کردن وزن، در مدت زمان بسیار کم می کنند. اما این کار در بعضی موارد، به قیمت از دست دادن موها تمام می شود!
کاهش وزن و ریزش مو، کاملا به هم مرتبط هستند. با اینکه داشتن بدنی زیبا و متناسب، اصلا اشکالی ندارد، تلاش برای کاهش وزن به روش غلط، در کنار عوارض منفی متعدد، ممکن است آثار سوئی هم بر وضعیت سلامت موها داشته باشد.
در ادامه، ارتباط کاهش وزن و ریزش موها را بررسی خواهیم کرد.

چرخه رشد مو

اگر بخواهیم درباره علت ریزش مو صحبت کنیم، ابتدا باید کمی به چگونگی رشد موها بپردازیم.
به طور متوسط، ریزش ۳۰ تا ۱۵۰ تار مو به شکل روزانه، طبیعی است. این موها، دوباره با موهای جدید، جایگزین خواهند شد. چرخه رشد موها، سه مرحله اصلی دارد:

۱- مرحله رشد یا آناژن

این مرحله، زمانی است که فولیکول مو، فعال است و تارمو در حال رشد. این مرحله، در افراد سالم، با توجه به عوامل بیرونی و درونی، بین ۲ تا ۷ سال طول می کشد.

۲- مرحله میانی یا کاتاژن

در این مرحله، رشد مو، متوقف می شود و فولیکول مو اتصال خود به جریان خون را از دست می دهد. این مرحله، کوتاه است و بین ۱۴ تا ۲۱ روز طول می کشد.

۳- مرحله استراحت یا تلوژن

بعد از مرحله کاتاژن، مدتی ریشه مو استراحت می کند. این مرحله، حدودا ۳ ماه طول می کشد و بعد از آن، رشد موی جدید از سر گرفته می شود.

۴- مرحله ریزش یا اگزوژن

در این مرحله، تار مو کاملا از ریشه جدا می شود و به تار موی جدید، اجازه رشد می دهد.

ریزش موها با کاهش وزن

برای فهم رابطه کاهش وزن و ریزش مو، باید به چند موضوع توجه داشته باشید. اول اینکه کاهش وزن، به وسیله انجام عمل جراحی رخ داده است یا بدون آن؟ دوم اینکه آیا تغییر اساسی و ناگهانی در رژیم غذایی، داده شده است؟ سوم اینکه آیا همزمان با بیشتر شدن میزان کاهش وزن، ریزش موها هم افزایش می یابد یا خیر؟ چند دلیل متداول را در ادامه بررسی می کنیم.

۱- ریزش موی تلوژن

این نوع ریزش مو، به شکل ناگهانی رخ می دهد که روند آن، معمولا برگشت پذیر است. این مساله وقتی رخ می دهد که بدن با کاهش وزن ناگهانی و سریع مواجه می شود و آن را مساوی با استرس در نظر می گیرد. این استرس، باعث اختلال در چرخه رشد مو می شود.
در این وضعیت، مرحله آناژن، به مقدار قابل توجهی کوتاه تر می شود در حالی که بیشتر موها در حالت کاتاژن یا تلوژن هستند. در نتیجه، تعداد موهایی که دچار ریزش می شوند بیشتر می شود. وقتی میزان رشد موها، از ریزش آنها کمتر باشد، کم پشت شدن موها پدیدار می گردد.

۲- کمبود مواد مغذی

کاهش وزن ، معمولا با تغییراتی در رژیم غذایی رخ می دهد. ممکن است در برنامه تغذیه، برخی غذاها یا گروهی از خوراکیها، کاملا حذف شوند. این مساله، ممکن است به کمبود مواد لازم ومغذی یا کاهش قابل توجه تولید انرژی منجر شود.
به خاطر اینکه موها در ادامه حیات ما نقش چندانی ندارند، بدن در زمان کمبود مواد مغذی، موها را در اولویت قرار نمی دهد و مواد لازم برای رشد و سلامت موها، به اعضای مهمتر بدن فرستاده می شوند.
رژیم غذایی بیش از حد کم کالری و فاقد مواد مغذی، هم بر سرعت رشد موها تاثیر منفی می گذارد و هم به ساختار آن ضربه می زند. مواد غذایی مهمی که بدن برای حفظ سلامت موها احتیاج دارد، عبارتند از:

پروتئین

همان طور که می دانید، موها از پروتئین کراتین ساخته شده است. به همین خاطر، لازم است که برای حفظ سلامت موها یا بهبود آن، به مقدار کافی در رژیم غذاییتان بگنجانید. همچنین پروتئینهایی نظیر کلاژن هم برای سلامتی ریشه موها و پوست سر، ضروری هستند.

آهن

این ماده مهم، در فرایند تقسیم سلولی که به جایگزین شدن موهای جدید با موهای قدیمی می انجامد، نقش مهمی ایفا می کند. زنان در دوران قاعدگی و افرادی که رژیم غذایی وگن دارند، در خطر مواجهه با کمبود آهن هستند که در صورت بروز، بر وضعیت موها اثر منفی خواهد گذاشت.

اسیدهای چرب

گاهی اوقات در رژیم های لاغری، چربیها بکلی حذف می شوند. در صورتی که چربی های مفید مثل امگا۳، برای رشد موها و درخشش آن کاملا ضروری است.

ریز مغذی ها

کمبود موادی چون روی، بیوتین، ویتامین د و نیاسین در بدن، می تواند آثار بسیار مخربی بر وضعیت موها داشته باشد.

۳- برهم خوردن تعادل هورمونها

کاهش وزن سریع یا تغییر نامناسب در رژیم غذایی، ممکن است باعث برهم خوردن تعادل هورمونهای بدن شود. این عدم تعادل اگر شامل هورمونهای آندروژن و تیروئید شود، سرعت ریزش مو بسیار بیشتر خواهد گردید.

۴- ریزش موی ارثی

برخی از افراد، به صورت ارثی، مستعد دچار شدن به ریزش مو هستند. در این افراد، استرس وارد شده به بدن، در اثر کاهش وزن ناگهانی، ریزش مو را شدیدتر از قبل خواهد کرد.

چگونه از ریزش مو در اثر کاهش وزن، جلوگیری کنیم؟

شما می توانید به توصیه هایی که در ادامه می آید، توجه کنید:

۱- خیلی سخت نگیرید.

زمان کافی و واقع بینانه برای کاهش وزنتان در نظر بگیرید. کاهش وزن در زمان بسیار کوتاه باعث وارد آمدن استرس شدید به بدن، به هم خوردن ریتم متابولسیم و اختلال در وضعیت هورمونها خواهد شد. همه این موارد، به ریزش مو منجر خواهد گردید. بنا به توصیه متخصصان، کاهش ۲ تا ۴ کیلو در ماه، معقول است.
همچنین بیش از حد به ریزش موها توجه نشان ندهید. زیرا بعد از کاهش وزن و متعادل شدن وضعیت بدن، موها دوباره به حالت طبیعی باز خواهند گشت.

۲- رژیم غذایی سالم داشته باشید.

دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل و سالم، حاوی مقدار کافی انرژی، ریزمغذیها و پروتئینها برای داشتن موها ی سالم و قوی ضروری است.
توصیه می شود از رژیمهای نامناسب از قبیل رژیم مایعات، رژیم میوه جات یا رژیم کتوژنیک بپرهیزید چون باعث سوء تغذیه و در نتیجه، ریزش موها خواهد شد.
برنامه غذایی سالم باید شامل مقدار کافی منابع پروتئینی مانند حبوبات، سویا، سبزیهای تیره رنگ، ماهی و گوشت باشد. همچنین در کنار این مواد، نوشیدن میزان کافی آب، خوردن سبزیجات و میوه جات نیز ضروری است.

۳- مکملهای خوراکی

ریزمغذیهایی چون روی، ویتامین د، آهن و غیره، نقش بسیار مهمی در سلامت موها دارند. اگر از طریق مواد غذایی، میزان روزانه این مواد تامین نشود، باید از مکملها بهره بگیرید. البته توصیه می شود قبل از آن، با پزشک متخصص مشورت کنید.

۴- استفاده از دارو

اگر حس می کنید ریزش موهایتان بسیار بیشتر از میزان طبیعی یا باعث ناراحتی روحی روانی شما شده است، با پزشک متخصص مشورت کنید تا با تجویز داروهای مناسب، حفظ و رشد مجدد موها آغاز شود. ماینوکسیدیل یکی از این داروهاست. استفاده منظم از این دارو روی پوست سر، قادر است رشد مجدد موها را بهبود بخشد.

مدت زمان ریزش موها بعد از آغاز رژیم لاغری

عوامل زیادی در اینکه چه زمانی بعد از شروع رژیم لاغری، ریزش موها آغاز شوند، دخالت دارند. معمولا به مدت ۳ تا ۶ ماه بعد از آغاز رژیمهای لاغری، موها دچار ریزش می شوند. لازم است به بدن فرصت کافی بدهید تا خود را با شرایط جدید وفق دهد.
اما اگر ریزش موها، بیشتر از ۶ ماه طول کشید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود علل دیگری غیر از کاهش وزن، اقدام به تشخیص و درمان آن کند.

آیا موهای ریخته شده جایگزین می شوند؟

در بیشتر موارد، ریزش موی ناشی از کاهش وزن، موقتی است و بعد از مدتی موهای ریخته شده با موهای جدید جایگزین می شوند.
اما اگر ریزش موها با وجود داشتن رژیم غذایی سالم و استفاده از مکملها، متوقف نشد، ممکن است بدنتان در جذب مواد مغذی مشکل داشته باشد. در این گونه موارد باید از پزشک کمک بگیرید.