همانطور که می‌دانید، شامپو و نرم‌کننده باید به ترتیب استفاده شوند چون هرکدام با فرمول متفاوت و مختص به خود تولید می شود و کارکرد متفاوتی از هرکدام از این دو، انتظار می رود. اهمیت استفاده درست از شامپو و نرم‌کننده تا این حد است که اگر آنها را جابجا استفاده کنید، احتمالا باعث آسیب دیدن موها خواهد شد.
در ادامه، به تفاوتهای بنیادین این دو محصول و روش استفاده درست از آنها خواهیم پرداخت.
شامپو چیست؟
اگر بخواهیم تعریف دقیقی از شامپو ارائه کنیم باید بگوییم شامپو یک مایع تمیز کننده مو و پوست سر است. این محصول، چربی اضافی پوست سر را از بین می برد و آلودگیها و سلولهای مرده را از آن جدا می کند. واژه شامپو از یک کلمه هندی به معنی ماساژ پوست سر گرفته شده است.
در قدیم، خانمها از صابون برای شستشوی موهایشان استفاده می کردند. صابونهای سنتی به خاطر نداشتن کف زیاد، آبکشی موها را بسیار دشوار می کنند. بعدها در دهه ۳۰ میلادی، شامپوهای مدرن امروزی مخصوص شستشوی موها به بازار آمد.
نرم‌کننده چیست؟
نرم‌کننده نیز مانند شامپو، حالت مایع دارد. این محصول بعد از شامپو استفاده می شود و به نرمی و درخشندگی موها کمک می کند. مواد اولیه ای که در نرم‌کننده ها به کارمی رود، بر ظاهر موها، ضخامت و حالت پذیری بهتر آن تاثیر می گذارد.
شامپو، چربی موها را به همراه آلودگیها از بین می برد. ولی سبوم یا چربی طبیعی ترشح شده توسط پوست، برای آبرسانی و نرمی موها لازم است. برای جایگزین کردن این چربی از دست رفته، نرم‌کننده ها پدید آمدند.
کارکرد شامپو
پوست شما دائما در حال تولید و ترشح چربی است. این چربی برای سلامتی فولیکول مو و محافظت از آن ضروری است.وقتی که بتدریج، این چربی بر روی فولیکول مو انباشته می شود، باعث می گردد که موها ظاهری چرب و بدشکل پیدا کند.
آلودگیهای محیطی مثل گردو خاک و باکتریها، به راحتی جذب چربی روی پوست و مو می شود.این امر باعث کثیف شدن پوست سر و در نتیجه بروز بیماریهای مختلف می شود. از بین بردن این چربیها و آلودگیها، به تنهایی از عهده آب بر نمی آید. در این مواقع، شامپو می تواند کارایی خود را نشان دهد.
اما بیشتر شامپوها، بعضا به خاطر مواد مضری که دارند، چربی طبیعی و مفید پوست را به کلی از بین می برند و باعث خشکی موها می شوند. بسیار مهم است که شامپویی انتخاب کنید که برای موهایتان مناسب باشد. امروزه شامپوهای مخصوص آقایان، خانمها و کودکان عرضه می شوند.همچنین شامپوهایی بر اساس وضعیت موها وجود دارند که می تواند مشکلات احتمالی موهای شما را برطرف کند. مثلا با استفاده از شامپوی ضد شوره قادر خواهید بود تا شوره سر را از بین ببرید.
کارکرد نرم‌کننده
نرم‌کننده ها، حاوی سورفکتانت های کاتیونی با بار الکتریکی مثبت هستند. موها دارای بار الکتریکی منفی هستند و به همین دلیل، نرم‌کننده جذب فولیکول مو می شود.
وقتی نرم‌کننده با بار مثبت جذب موها با بار الکتریکی منفی می شود، الکتریسیته ساکن موها از بین می رود. نرم‌کننده ها همچنین باعث صاف شدن پوسته کوتیکول مو می شوند. این مساله شکافهای ریز روی ساقه مو را کم می کند و باعث می شود موها نور را بهتر منعکس کند و در نتیجه درخشان تر شود.
علاوه بر این، نرم‌کننده موخوره را نیز از بین می برد و در نتیجه موها نرم، درخشان و زیباتر می شود.
مواد تشکیل دهنده شامپو
به طور کلی، شامپو از ۱۰ تا ۳۰ ماده اولیه تشکیل شده است. این مواد شامل پاک کننده ها، مواد نگهدارنده، حجم دهنده ها و برخی مواد طبیعی می شود. انواع مختلفی از شامپو باتوجه به کاربرد آنها در بازار وجود دارد:
۱- شامپوی روزانه
این دسته از شامپوها، بسیار ملایم هستند و حتی با مصرف روزانه، باعث خشکی پوست سر نمی شوند. این مدل، برای کسانی که می خواهند حتما هر روز موهای خود را بشویند، مفید است.
۲- شامپوی حجم دهنده
اگر موهای کم پشتی دارید و می خواهید به آن حجم بهتری بدهید، از این نوع شامپو استفاده کنید.
۳- شامپوی بدون سولفات
با اینکه سولفاتها، به عنوان یک پاک کننده عمل می کنند، ولی باعث از بین رفتن چربی طبیعی پوست و بروز خشکی در موها و پوست سر می گردد. اگر پوست سر شما به شکل طبیعی خشک است، برای جلوگیری از خشکی بیشتر، از این نوع شامپو استفاده کنید.
۴- شامپو مخصوص موهای چرب
این شامپوها مخصوص موهای چرب تولید می شوند و چربی اضافی موها ار به‌خوبی از بین می برند.
۵- شامپوی خشک
اگر زمانی نخواستید موهایتان را بشویید ولی نیاز داشتید که به آن جلوه ای ترو تازه و زیبا بدهید، بهترین گزینه استفاده از شامپوی خشک است. شامپوی خشک بدون نیاز به آب، موها را تمیز می کند و رایحه خوبی به آن می بخشد.
۶- شامپوی مخصوص موهای رنگ شده
اگر به تازگی از رنگ مو استفاده کرده اید و نمی خواهید شامپو کردن، تاثیر منفی روی آن بگذارد، همچنین نمی خواهید رنگ مو باعث خشکی بیش از حد موها گردد، می توانید از شامپوی مخصوص موهای رنگ شده بهره بگیرید. این نوع شامپوها، علاوه بر افزایش دوام رنگ مو، مانع از خشکی موها می شوند.
مواد اولیه شامپوها معمولا این موارد هستند:
۱- سورفکتانتها
سورفکتانت یک ماده تمیز کننده است که آلودگیها را روی فولیکول موها و پوست سر می زداید. سورفکتانهایی که در شامپو استفاده می شوند عبارتند از:
سدیم لوریل سولفات
سدیم لوریل سارکوزینات
سدیم لورت سولفات
۲- مواد نگهدارنده
مواد نگهدارنده باعث می شود باکتریها درون شامپو رشد نکنند و به موها آسیب وارد نکنند. این مواد عبارتند از:
اسید سوربیک
بنزوات سدیم
متیل ایزوتیازولینون
تترا سدیم اتیلین دی آمین تتراستیک اسید
بنزیل الکل
اسید دهیدرواستیک
سوربات پتاسیم
۳- غلیظ کننده ها
این مواد، برای بالابردن غلظت شامپو مورد استفاده قرار می گیرد. این مواد عبارتند از:
ستئاریل الکل
صمغ زانتان
ژلاتین
موم نخل
اسید استئاریک
ستیل الکل
۴- مواد طبیعی
بسیاری از شامپوها علاوه بر موارد بالا، دارای موادی طبیعی برای تمیز کردن موها هستند. برخی از آنها عبارتند از:
روغن جوجوبا
روغن آرگان
روغن زیتون
چای سبز
بابونه
آلورا
روغن نارگیل
عسل
عصاره میوه ها
مواد اولیه نرم‌کننده ها
مجموعا ۵ نوع نرم‌کننده در بازار موجود است:
نرم‌کننده آبرسان، نرم‌کننده قوی، نرم‌کننده اسیدی، نرم‌کننده مخصوص موهای رنگ شده، نرم‌کننده محافظ حرارت
۱- نرم‌کننده آبرسان
این نوع از نرم‌کننده ها، به جایگزین شدن رطوبت از دست رفته موها کمک می کنند و مواد تشکیل دهنده آن عبارتند از :
گلیسیرین
سورفکتانت های کاتیونی
پروپیلن گلیکول
سدیم پیرولیدن کربوکسیلیک اسید
اریتریتول
هیالورونیک اسید
الکل‌های چرب (یا الکل‌های بلند زنجیر)
پانتنول یا پروویتامین ب۵
سوربیتول
فروکتوز
پلی کواترنیوم
۲- نرم‌کننده عمیق
این نوع نرم‌کننده ها که از لحاظ مواد تشکیل دهنده، شباهت زیادی به ماسک مو دارند، حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین و آمینو اسید هستند که قابلیت نفوذ تا عمق کوتیکول موها را دارند و به همین دلیل، باعث نرمی صاف شدن موها و بالا رفتن قابلیت کشسانی آن می شوند.
مواد تشکیل دهنده این نوع از نرم‌کننده ها عبارتند از:
پروتئینها
آمینو اسیدها
روغنهای گیاهی
روغنهای معدنی
اسیدهای چرب
سیلیکونها
۳- نرم‌کننده های اسیدی
میزان اسیدیته یا pH این نوع از نرم‌کننده ها، پایین‌تر از سایر انواع نرم‌کننده ها و بین ۳ تا ۴ است و به همین دلیل، حالت اسیدی ملایمی دارند. مواد تشکیل دهنده این نوع نرم‌کننده ها عبارتند از :
استرالکونیوم کلراید
بهنتریمونیوم کلراید
اسید سیتریک
آمین اکسیدها
اسکوربیک اسید یا ویتامین ث
ستریمونیوم کلرید
عصاره مرکبات
۴- نرم‌کننده مخصوص موهای رنگ شده
این نوع از نرم‌کننده ها، معمولا دارای مواد آبرسان و پروتئین برای پر کردن ترکها و شکافهای ایجاد شده روی بافت موها، بعد از فرایند رنگ کردن هستند.
مواد تشکیل دهنده این مدل از نرم‌کننده ها عبارتند از:
اتیل هگزیل متوکسی سینامات
سالیسیلات‌ها
پارابنزوئیک اسید
بنزوفنون
پلیمرها
۵- نرم‌کننده محافظ در برابر حرارت
برخی از نرم‌کننده ها با فرمول خاصی تولید می شوند که از موها در برابر حرارت محافظت کنند.
مواد تشکیل دهنده این نرم‌کننده ها عبارتند از:
سیکلومتیکون
آمودایمتیکون
دایمتیکون
چگونه از شامپو و نرم‌کننده به شکل درست استفاده کنیم؟
موهای خود را با آب ولرم خیس کنید. هرگز از آب داغ برای شستشوی موها استفاده نکنید.
مقدار مناسبی شامپو را کف دست خود بریزید و به همه قسمتهای مو بزنید.
با ملایمت و با نوک انگشتان، موها را ماساژ دهید.
سپس موها را با آب ولرم، آبکشی کنید.
مقدار کمی نرم‌کننده کف دست خود بریزید و موها را از ریشه تا نوک، به آن آغشته کنید. سعی کنید نرم‌کننده به پوست سر برخورد نکند.
بعد از ۳ دقیقه، موها را آبکشی کنید.
شباهتها و تفاوتهای شامپو و نرم‌کننده
کار اصلی شامپو، تمیز کردن موهاست، در حالی که وظیفه نرم‌کننده، صاف، نرم و درخشان کردن آن است. به همین دلیل، نحوه عملکرد این دو، با هم اساسا متفاوت است.
اما با این حال، از نظر مواد تشکیل دهنده، مشابهتهایی بین این دو محصول دیده می شود. برای مثال، شامپوهای آبرسان و نرم‌کننده ها هردو دارای سدیم پیرولیدن کربوکسیلیک اسید، عصاره آلوورا و بعضی مواد دیگر هستند.
سوالات متداول درباره شامپو و نرم‌کننده
۱- آیا می توان از نرم‌کننده، قبل از شامپو استفاده کرد؟
بله. برخی افراد، به روش خاصی از نرم‌کننده قبل از شامپو استفاده می کنند.
در این روش، ابتدا، نرم‌کننده به موها زده می شود و بدون آن که آبکشی شود، بعد از چند دقیقه، ازشامپو استفاده می گردد. سپس شامپو و نرم‌کننده، یکباره آبکشی می شود.
۲- آیا می توان از نرم‌کننده به تنهایی و بدون شامپو استفاده کرد؟
بله. در این روش که کوواشینگ نام دارد، فقط با نرم‌کننده موها شسته می شود و در واقع شانپو حذف می شود.
۳- چه کسانی از این دو روش بالا باید استفاده کنند؟
افرادی که موهای بشدت خشک دارند.
افرادی که موهایشان دچار آسیب دیدگی شدید شده است.
افرادی که موهای ترد و شکننده دارند.
افرادی که موهای فر یا بشدت زبر دارند.
۴- کدام یک بهتر است؟ شامپو یا نرم‌کننده؟
این دو محصول مراقبت از مو، در کنار هم برای موها مفید هستند.شامپو موها را تمیز می کند و نرم‌کننده وظیفه آبرسانی را بر عهده دارد. برای حفظ سلامتی موها، لازم است که از هردوی اینها استفاده کنید.
چکیده:
شامپو و نرم‌کننده، باعث تمیز شدن موها و سپس نرم و صاف شدن آن می شوند. هرکدام از این محصولات، مواد تشکیل دهنده مجزا و عملکرد متفاوتی از دیگر دارد. با اینکه معمولا باید نرم‌کننده را بعد از شامپو مصرف کرد، در مواقع خاصی که موها دچار مشکلاتی از قبیل خشکی یا آسیب دیدگی بیش از حد شده اند، توصیه می شود که نرم‌کننده قبل از شامپو یا همزمان با آن مصرف گردد. بهتر از قبل از انتخاب هرگونه محصول مراقبت از مو، نوع موهای خود را به‌دقت شناسایی کنید.
